Εμβρόντητοι ακούσαμε τα περί ελληνικής εισβολής. Εμβρόντητοι διότι ήταν καταφανώς ανιστόρητη η τοποθέτηση. Κυρίως όμως διότι έγινε επονόματι μας, όλων, ενώπιον ξένων. Χωρίς να την ενστερνιζόμαστε αυτή την τοποθέτηση. Τόσα χρόνια πέρασαν από το ’74 που εξέλειπε ακόμη και εκείνη η συναισθηματική φόρτιση η οποία οδηγούσε κάποιους στο άδικο τσουβάλιασμα χούντας και μητροπολιτικού Ελληνισμού. Πέρασαν δεκαετίες για να επαναβρεί ο κυπριακός ελληνισμός μια υγιή συναισθηματική ισορροπία που να συμφιλιώνει την εθνική του ταυτότητα με τα γεγονότα του ’74. Το πετύχαμε και τώρα δυστυχώς επανάνοιξε. Προ ημερών είχαμε και νέο κάψιμο ελληνικής σημαίας. Πώς να μην γίνει και αυτό όταν η Ελλάδα ‘λοιδορείται’ ως συνυπεύθυνη για την κυπριακή τραγωδία;
Είναι πάγια θέση του ΑΚΕΛ διαπίστωσε αμηχάνως ο πρωθυπουργός της Ελλάδος σε μια προσπάθεια απάντησης στη δήλωση του Κύπριου προέδρου. Η ελλαδική απάντηση ήταν χλιαρή. Για να προστατεύσει τις ελλαδοκυπριακές σχέσεις φαντάζομαι. Διερωτάται όμως αν πρέπει να αφήνεται ανέλεγκτη μια τόσο ελευθεριάζουσα ερμηνεία της ιστορίας και μια τέτοια παραχάραξη των ελληνοκυπριακών συναισθημάτων.
Εκείνο όμως που τράβηξε περισσότερο την προσοχή μου είναι ακριβώς η ψυχρή αναγνώριση από πλευράς Παπανδρέου ότι αυτή η δήλωση είναι πάγια θέση του ΑΚΕΛ. Ποια όμως είναι ακριβώς η ακελική προσέγγιση στο ζήτημα; Διότι όλα τα κόμματα ή σχεδόν όλα καταδικάζουν το πραξικόπημα και τη δράση της ΕΟΚΑ Β' που πρόσφεραν αφορμή στους Τούρκους. Η λεγόμενη ακελική προσέγγιση όμως δεν σταματά εδώ. Ουσιαστικά εξισώνει Ελλάδα και Τουρκία για την κατάντια της Κύπρου. Μέσα δε από αυτή την ισότιμη ελλαδοτουρκική συμμετοχή στο έγκλημα ξεπηδά για μερικούς μια κυπριακή ιδιοσυστασία, ίσως και ταυτότητα, η οποία μπορεί να σκεπάσει τόσο Ελληνοκύπριους όσο και Τουρκοκύπριους. Μέσα από τον ταυτόσημο εξοστρακισμό των ‘μανάδων’ προωθείται η χειραφέτηση των ‘παιδιών’. Αυτό το σχήμα έχει μια ελκυστική απλότητα. Εντούτοις δεν είναι ιστορία. Είναι περίπου η εφαρμογή της αρχής της πολιτικής ισότητας στον χώρο του πολιτισμού και της ιστορίας: Αν θα ζήσουμε μαζί δεν πρέπει να μοιράσουμε απλώς τους πολιτικούς θεσμούς. Πρέπει να μοιράσουμε στη μέση και την ιστορία και την ταυτότητα και τον πολιτισμό. Και δεν είναι πολιτικώς ορθό να ψέγεται ο ρόλος μόνο της μιας μάνας. Πρέπει να φταίει και η άλλη.
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας αλλά και το ΑΚΕΛ αμύνθηκαν σφοδρά επί του συνόλου της προεδρικής δήλωσης. Ισως με αυτό τον τρόπο να θεώρησαν ότι συνέτειναν στην διατήρηση της κομματικής συσπείρωσης. Και ίσως και να το πέτυχαν σε κάποιο βαθμό. Διότι ολόκληρος ο κυπριακός λαός έχει μια φυσική ευαισθησία στο χουντικό έγκλημα και τα συμπαρομαρτούντα. Ποιο όμως είναι το ζητούμενο; Η διατήρηση κομματικής συσπείρωσης; Μήπως η διαμόρφωση μιας νέας ταυότητας; Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα πρέπει να ανησυχήσει περισσότερο όχι τόσο για συσπειρωθέντες ημετέρους όσο με τους αντισυσπειρωθέντες. Και καλώς ή κακώς από την άλλη πλευρά του ρήγματος βρίσκονται όλες οι υπόλοιπες πολιτικές δυνάμεις. Αλλά και το συντριπτικό μέρος της ελληνοκυπριακής κοινής γνώμης. Είναι αυτό που επιζητεί ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας; Να ορθώσει τείχη μεταξύ του κόσμου του και των υπολοίπων; Διότι αυτό συμβαίνει όλο και περισσότερο το τελευταίο διάστημα. Και δεν αναφέρομαι σε αμιγώς πολιτικά θέματα. Ένα παράδειγμα είναι τα βιβλία της ιστορίας και οι εκπαιδευτικοί στόχοι.
Δίδει ενίοτε την εντύπωση η ηγεσία του ΑΚΕΛ ότι επειδή πρωταγωνιστεί στην εξουσία έχει δικαίωμα να παίζει με τα θεμελιώδη της ελληνικής κοινότητας. Για να αλλάξουν όμως τέτοια θεμελιώδη όπως είναι η εθνική ταυτότητα, η ιστορική οπτική, οι εκπαιδευτικοί στόχοι χρειάζεται ευρεία κοινωνική συναίνεση. Και δεν υπάρχει τέτοια συναίνεση.
Παλαιότερα υπήρχαν πολιτικές δυνάμεις οι οποίες ένοιωθαν μία συνάφεια με τον χώρο του ΑΚΕΛ. Διότι παρέμενε στη συλλογική πολιτική μνήμη η εμπειρία της κοινής συνεργασίας υπό τον μανδύα του αείμνηστου αρχιεπισκόπου Μακαρίου. Είχαν επίσης την αρνητική εμπειρία της δεξιογενούς παρανομίας που ταλάνισε την Κύπρο και οδήγησε στο πραξικόπημα. Αυτές όμως οι διαχωριστικές γραμμές άρχισαν να ξεθωριάζουν. Με την πάροδο του χρόνου, πολιτικές δυνάμεις ανακαλύπτουν, προς δυσάρεστη τους έκπληξη, ότι διευρυνόμενο χάσμα τους χωρίζει με κάποιες προσεγγίσεις ακελικής προέλευσης. Ποιος όμως είναι ο στόχος της ηγεσίας του ΑΚΕΛ; Να οδηγήσει τον κόσμο του στην απομόνωση; Να δημιουργήσει ρήγματα στην κοινωνική συνοχή; Αυτά ουδείς μπορεί να τα θέλει διότι είναι συνταγή διχασμού. Θα πρέπει όμως και κάποιοι στο ΑΚΕΛ να το ξανασκεφθούν. Δυστυχώς όμως ο ίλιγγος της εξουσίας δεν δημιουργεί τις καλύτερες συνθήκες ενδοσκόπησης.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα "ΣΗΜΕΡΙΝΗ", στις 10 Οχτωβρίου 2010
