Πανηγυρικός 25ης Μαρτίου

Εξοχότατε Κύριε Προεδρεύοντα της Κυπριακής Δημοκρατίας
Μακαριότατε
Εξοχότατε Πρέσβη της Ελλάδος
Ελληνίδες Έλληνες της Κύπρου

Λένε ότι οι Ελληνες πάντοτε γιορτάζουν την έναρξη ενός αγώνα. Όχι την αίσια κατάληξη του. Στην περίπτωση της 25ης Μαρτίου 1821 αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία. Το μεγαλείο της ελληνικής επανάστασης δεν ήταν τόσο οι λίγοι εναντίον των πολλών. Ηταν και αυτό. Πρωτίστως όμως ήταν ότι οι υπόδουλοι επί τετρακόσια χρόνια λίγοι Ελληνες κράτησαν κοινό αλυτρωτικό όραμα. Δεν ήταν μόνο ότι τόλμησαν να ξεσηκωθούν. Ηταν ότι τόλμησαν να συμπυκνώσουν κοινή εθνική αντίληψη για το παρελθόν και το μέλλον τους. Αυτό όμως το εθνικό ιδεώδες ήταν δαπανηρό και κινδυνώδες. Μπορούσαν οι Ελληνες ίσως να παραμείνουν ένα οθωμανικό μιλέτ στη διεκδίκηση των μικρών ευνοιών της υψηλής πύλης. Μπορούσαν ακόμη και να αφήσουν αδιεκδίκητη την αρχαιοελληνική ιστορία ως μια λαμπρή παρένθεση ενός λαού που ήκμασε και κατόπιν χάθηκε στα βάθη της ιστορίας. Όχι όμως. Αντ’ αυτού μόρφωσαν όραμα ελληνικό με εθνική ουσία. Αντί να βολευτούν με τον ευκολότερο ρόλο του Οθωμανού πολίτη υιοθέτησαν όραμα που τους έφερνε σε ευθεία σύγκρουση με την σκληρή πραγματικότητα τους. Πίστεψαν στην περήφανη ελληνική τους καταγωγή. Και αυτό τους επέτεινε τα αισθήματα ταπείνωσης στα χέρια των Τούρκων. Αντί να νοιώσουν βολεμένοι Οθωμανοί προτίμησαν να αισθάνονται Ελληνες, σκλαβωμένοι Ελληνες. Τι σήμαινε αυτό; Η συναίσθηση υψηλής ελληνικής καταγωγής δημιούργησε αυτόματα και ευθύνες και προσδοκίες παλιγγενεσίας. Οι επίγονοι του Πλάτωνα και του Λεωνίδα δεν μπορούσε να είναι υποτελείς σε κανένα. Η ελληνική ταυτότητα κουβαλά μαζί της υποχρεώσεις. Αρα ναι αυτό που έβαλαν στο μυαλό τους οι Ελληνες ήταν δαπανηρό και κινδυνώδες.

Υποβάθμιση Moody’s

Πολύ κακή εξέλιξη η διπλή υποβάθμιση από τον οίκο αξιολόγησης Moody’s. Η Κύπρος στηρίζεται στον δανεισμό προκειμένου να καλύπτει τα ελλείμματά της. Η ανωτέρω υποβάθμιση αυξάνει το επιτόκιο μελλοντικού δανεισμού από την Κυπριακή Δημοκρατία κατά 20 μονάδες βάσης. Αποκαλύπτεται ταυτοχρόνως ότι ξένοι οίκοι αξιολόγησης δεν έχουν πειστεί καθόλου από τα ληφθέντα μέτρα εξυγίανσης της κυβέρνησης.

Έχει δημοσιοποιήσει η κυβέρνηση ότι κατάφερε μέρες πριν την υποβάθμιση να αντλήσει στην κυπριακή αγορά πρόσφατα με επιτόκιο 4.75%. Ήξερε η κυβέρνηση για την επερχόμενη υποβάθμιση και προσπαθούσε να ξεγελάσει εγχώριους δανειστές; Και αυτή όμως η άντληση από την εγχώρια αγορά τι σημαίνει; Σημαίνει ότι η κυβέρνηση έχει αναιρέσει την δική της πολιτική για εξασφάλιση φτηνού δανεισμού από τις ιδιωτικές επιχειρήσεις. Και αυτό διότι με τη δική της άντληση έχει αφενός περιορίσει τα ποσά διαθέσιμα προς δανεισμό στον ιδιωτικό τομέα και αφετέρου έχει καθορίσει εμμέσως ως ελάχιστον επιτόκιο ακόμη και για ιδιώτες δανειολήπτες το δικό της επιτόκιο των 4.75%.

Η δημοσιονομική κατάσταση εκ των πραγμάτων χειροτερεύει και είναι ορθό η κυβέρνηση να δημοσιοποιήσει το μελλοντικό πρόγραμμά της για άντληση κεφαλαίων όπως κάθε συνετό κράτος. Πρέπει να γνωρίζουμε πόσο κρίσιμα είναι τα ζητήματα και πόσο πιεστικές είναι οι μελλοντικές κεφαλαιακές ανάγκες του δημοσίου.

Συνεταιρισμός για την Ειρήνη

Η αντίδραση του Προέδρου της Δημοκρατίας στη θέση που τήρησε το Δημοκρατικό Κόμμα στη Βουλή για το θέμα του Συνεταιρισμού για την Ειρήνη είναι τουλάχιστον ανεξήγητη. Η θέση αυτή του Δημοκρατικού Κόμματος είναι γνωστή και σαφής εδώ και μερικά χρόνια. Ήταν εύλογο και αναμενόμενο ότι θα πράτταμε ό,τι θεσμικώς μας επιτρέπεται προκειμένου να προωθήσουμε αυτή τη θέση. Και αυτό έπραξε το Δημοκρατικό Κόμμα με τη χθεσινή απόφαση της Βουλής. Η συμμετοχή μας στην κυβέρνηση δεν καθιστά το Δημοκρατικό Κόμμα απλό χειροκροτητή αποφάσεων. Ούτε δεσμευτήκαμε ποτέ ότι θα μπούμε στο γύψο λόγω συγκυβέρνησης. Το Δημοκρατικό Κόμμα πίστευε και πιστεύει ότι η Βουλή έχει την ευχέρεια να αποφασίσει όπως αποφάσισε. Όπως ούτε ο Πρόεδρος δεσμεύθηκε στο πλαίσιο της συγκυβέρνησης να αλλοιώσει τη θέση του για τον Συνεταιρισμό έτσι ούτε και εμείς δώσαμε τέτοια δέσμευση.

Περισσότερα ερωτήματα εγείρονται για τη θεσμική αντίδραση του Προέδρου της Δημοκρατίας στο ζήτημα. Χρησιμοποίησε το δικαίωμα της αρνησικυρίας που δεν χρησιμοποιήθηκε από το 1963, ένα δικαίωμα απηρχαιωμένο, το οποίο εισήχθη κατά τη Ζυρίχη για να προστατεύσει τουρκικά μειονοτικά δικαιώματα. Είναι δεοντολογικά ορθό να αναστήσει τέτοιο δικαίωμα ο Πρόεδρος, αν ανασταίνεται, για να το χρησιμοποιήσει εναντίον μιας αμιγώς ελληνοκυπριακής Βουλής; Αν ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είχε τη θέση ότι η Βουλή εκφεύγει των συνταγματικών της αρμοδιοτήτων και είναι δικαίωμα του να έχει τέτοια άποψη τότε μπορούσε να πράξει διαφορετικά: είτε να αναπέμψει τον νόμο δυνάμει του άρθρου 51 του Συντάγματος είτε να αναφέρει το ζήτημα προς συνταγματική γνωμάτευση στο Ανώτατο Δικαστήριο δυνάμει του άρθρου 140. Όχι να προσφεύγει σε δικαιώματα που περιελήφθησαν στο Σύνταγμα για άλλους σκοπούς και τα οποία χρησιμοποιήθηκαν στο παρελθόν για να τραυματίσουν την Κυπριακή Δημοκρατία.

Οι Τουρκοκύπριοι στους δρόμους

Μεγάλη εντύπωση προκάλεσαν οι τουρκοκυπριακές διαδηλώσεις των τελευταίων ημερών. Όπως και παλαιότερα σε ανάλογες συνθήκες τα γεγονότα έχουν μπει στο ελληνικό μικροσκόπιο. Κυρίαρχο ερώτημα το εξής: Είναι δυνατόν τέτοιες εκδηλώσεις να προκαλέσουν τριγμούς στην κατοχή; Πάντως ξεκινώντας από το αυτονόητο, ουδέποτε θα μπορούσαμε, νομίζω, να φανταστούμε αντίστοιχο σκηνικό μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Ελλάδας. Όχι απλώς διότι η Ελλάδα δεν μας συντηρεί για να 'χουμε παράπονο. Οι εθνικές μας σχέσεις έχουν επουλωθεί και αποκατασταθεί σε τέτοιο βαθμό (μετά τις σκοτεινές μέρες της χούντας), που τίποτα ή σχεδόν τίποτα δεν μπορεί να τις κλονίσει. Ούτε και αυτές οι ατυχέστατες δηλώσεις Χριστόφια στο Brookings περί εισβαλλουσών μητέρων πατρίδων. Επιστρέφοντας, όμως, στους Τουρκοκύπριους: Δεν ξέρω κατά πόσον είναι πλειοψηφικό το ρεύμα της αντίδρασης. Επισημαίνεται ότι τόσο ο Έρογλου όσο και ο Ταλάτ έχουν διαχωρίσει δημοσίως τη θέση τους. Και να είναι πλειοψηφική η αντίδραση μεταξύ των Τουρκοκυπρίων, να μην ξεχνάμε ότι σίγουρα μειοψηφούν όταν συνυπολογιστεί ο συντριπτικά υπέρτερος αριθμός των εποίκων. Από πλευράς περιεχομένου πάντως η διαμαρτυρία φαίνεται να εστιάζεται στην οικονομική δυσπραγία. Ούτε λόγος για απόσειση της εισβολής. Εικάζει κανείς ότι στην απουσία κακών οικονομικών συνθηκών θα απουσίαζε και η διαμαρτυρία.

Έκκληση για ανάκληση της απόφασης Αγγελίδη

Η απουσία του κ. Αγγελίδη από τη βουλευτική διεκδίκηση και κατ’ επέκταση το Κοινοβούλιο συνιστά αναμφιβόλως απώλεια για το Δημοκρατικό Κόμμα.

Θα είναι, όμως, ιδιαίτερα αισθητή και πέραν του Δημοκρατικού Κόμματος η απουσία της δεινότητας και καθαρότητας με την οποία προάσπιζε ιερές εθνικές θέσεις. Θα ήταν ευχής έργον η ανάκληση αυτής της απόφασης.

Είναι γεγονός ότι αποφάσεις του Προέδρου της Δημοκρατίας έχουν κλονίσει σοβαρά τους φίλους του Δημοκρατικού Κόμματος. Και δικαίως. Δεν είναι όμως αργά. Το Δημοκρατικό Κόμμα μπορεί να εκπληρώσει την αποστολή του αντλώντας μαθήματα από την ιστορία του, αλλά και τα αστείρευτα ψυχικά αποθέματα των ανθρώπων του.

Γραπτή δήλωση - Πρώτη ανάγνωση τής συνάντησης στη Γενεύη

Με την ευκαιρία της χθεσινής συνάντησης την ηγετών στη Γενεύη και ενόψει του γεγονότος ότι ο πρόεδρος του κόμματος λείπει με κοινοβουλευτική αντιπροσωπεία στην Κίνα, ανέμενα ότι η κυβέρνηση θα ενημέρωνε στο πρόσωπο μου το Δημοκρατικό Κόμμα προκειμένου να ενημερωθούν οι αξιωματούχοι του κόμματος και να διαμορφωθεί κομματική θέση. Δυστυχώς κάτι τέτοιο δεν έγινε. Με αποτέλεσμα να παραμείνουν ανενημέρωτοι οι αξιωματούχοι και τα συλλογικά όργανα του Δημοκρατικού Κόμματος.

Επί της ουσίας και υπό το φως των θέσεων του κόμματος επιθυμώ να αναφέρω τα ακόλουθα: Η ανακοίνωση του ΓΓ μετά τη χθεσινή συνάντηση δεν προσφέρεται για διθυράμβους. Ούτε καν για αισιοδοξία. Είναι σαφές ότι ήδη έχει προχωρήσει μια διαδικασία γεφύρωσης διαφορών με ενεργό εμπλοκή του ΟΗΕ. Τελικά ο Οργανισμός έχει αναλάβει τον διαιτητικό ρόλο που επιζητούσε παρά τις δικές μας σοβαρότατες επιφυλάξεις; Ο ΓΓ αναφέρεται σε συγκλίσεις θέσεων στα θέματα Διακυβέρνησης, Οικονομίας και Ευρώπης. Τι έγιναν οι θεμελιακές διαφωνίες και λοιπές επιφυλάξεις σε αυτά τα θέματα που είχαν τόσο το Δημοκρατικό Κόμμα αλλά και άλλες πολιτικές δυνάμεις; Τι έγινε η απαίτηση για απόσυρση προτάσεων που έχει ζητηθεί από το Δημοκρατικό Κόμμα αλλά και άλλες δυνάμεις; Αναπόφευκτα και αυτές κατέστησαν μέρος των ευρεθεισών συγκλίσεων.

Για ποια πρόοδο μιλά ο ΓΓ του ΟΗΕ όταν εδώ στην Κύπρο διαχέεται συστηματικά η εντύπωση ότι δεν υπάρχει πρόοδος; Και πώς υπάρχει πρόοδος όταν ο κ. Ερογλου έχει, σύμφωνα με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, καταθέσει προτάσεις που παν πέρα από τις απαράδεκτες προτάσεις Ταλάτ του περασμένου χρόνου;

Οσον αφορά τη θέση ότι δεν υπάρχουν πιέσεις και χρονοδιαγράμματα νομίζω ότι και αυτή δεν ηχεί διόλου πειστικά. Ο ΓΓ θέτει ως προϋπόθεση της σύνταξης θετικής έκθεσης στο τέλος Φεβρουαρίου την εύρεση συγκλίσεων στα λοιπά θέματα. Συνεπώς και χρονοδιάγραμμα υπάρχει και σαφής απειλή.

Αυτά είναι μόνο μερικά από τα εύλογα ερωτήματα που γεννώνται από τη χθεσινή συνάντηση. Και η όποια ελαφρά επιβράδυνση της διαδικασίας δεν πρέπει να επαναπαύει. Ιδίως όταν σκοτεινή διαγράφεται προοπτική στο τέλος του δρόμου.